Ważny komunikat Ministerstwa Finansów (MF) dla osób zarządzających danym podmiotem (menedżerów) – został wydany w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 6.10.2017 r., sygn.PT3.801.11.2017 r.
O ile z analizy umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zarządzającym/(menedżerem a spółką, będzie wynikać, że spełnione są łącznie trzy warunki (wykonywania czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialność), to nie można uznać zarządzającego/menedżera za podatnika VAT. Jednak brak spełnienia któregokolwiek z tych trzech ww. warunków oznacza, że zarządzający/menedżer, występuje jednak w charakterze podatnika VAT.
WYJAŚNIENIE
Co do zasady jest tak, że określona czynność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, o ile jest wykonywana przez podatnika działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
MF wskazuje jednocześnie, że zgodnie art. 15 ust 3 pkt 3 ustawy o VAT, nie uznaje za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą czynności, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby fizyczne (tutaj zarządzający/menedżer), są związane ze zlecającym wykonanie (tutaj spółka, z którą zawierana jest umowa), tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie (tutaj spółka) i wykonującym zlecane czynności (tutaj zarządzający), co do:
1. warunków wykonywania tych czynności,
2. wynagrodzenia,
3. odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Ad 1 Warunki wykonywania czynności.
Spełnienie tego warunku to zintegrowanie zarządzającego/menedżera ze spółką. Według MF, co do zasady w istotę typowej umowy cywilnoprawnej, której przedmiotem jest zarządzanie spółką przez osobę fizyczną (zobowiązaną do osobistego świadczenia), wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej tej spółki (osoba taka zarządza tą infrastrukturą, personelem, całą organizacją i jednocześnie korzysta z niej w tym celu), a wiec mamy tu do czynienia z zintegrowaniem ze Spółką.
Zapewnienie zarządzającemu w zakresie niezbędnym do wykonywania usług zarządzania urządzeń technicznych (np. komputera, telefonu komórkowego, samochodu, itp.) oraz ewentualnie innych zasobów, którymi dysponuje spółka (np. pomieszczenia biurowe wraz z wyposażeniem, uczestnictwo w szkoleniach i konferencjach związanych ściśle z pełnioną funkcją i powierzonymi zadaniami, firmowych kart płatniczych i kredytowych, itp.), dodatkowo tylko potwierdza charakter (przemawiający za brakiem samodzielności w rozumieniu VAT) takiego stosunku prawnego.
Według MF uznaniu, że ten warunek jest spełniony nie stoi na przeszkodzie to, że w ramach przedmiotowej umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) zarządzający dysponuje szerokim zakresem swobody w organizacji swojej pracy, wyznaczaniu celów itd.
Ad 2 Wynagrodzenie.
Zakładając, że umowa przewiduje, że zarządzający korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej spółki (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa cywilnoprawna przewiduje dla zarządzającego stałe wynagrodzenie.
Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie, nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez zarządzającego. Jednocześnie rozpatrywany warunek będzie spełniony także, jeżeli wynagrodzenie oprócz stałego elementu będzie zawierać element zmienny (np. wypłacany pod warunkiem i/lub w wysokości określonej realizacją wyznaczonych celów zarządczych, które mogą dotyczyć w szczególności kondycji finansowej spółki, jej pozycji rynkowej, realizacji określonej inwestycji, strategii itd.) pod warunkiem jednak, że element stały będzie stanowił istotną wielkość i/lub część całkowitego wynagrodzenia.
Dla uznania spełnienia badanego warunku nie ma też znaczenia okoliczność, że w umowie przewiduje się przykładowo (proporcjonalne) zmniejszenie wynagrodzenia z racji czasowego braku wykonywania czynności przez zarządzającego (wskutek własnej decyzji, choroby, zawieszenia w wykonywaniu funkcji, itp.).
Ad 3 Odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich.
Warunek będzie spełniony, jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie spółki, a nie po stronie faktycznego wykonawcy (zarządzającego), co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony, gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności. Bez znaczenia pozostaje w tym kontekście odpowiedzialność zarządzającego wynikająca z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, w tym w szczególności odpowiedzialność członków zarządu wynikająca z przepisów Kodeksu spółek handlowych.
Podsumowując raz jeszcze o ile z analizy umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zarządzającym a spółką wykaże on, że spełnione są wszystkie ww. trzy warunki, to nie można uznać zarządzającego za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że zarządzający występuje w charakterze podatnika VAT.
