Szanowni Państwo,
W wydaniu Gazety Prawnej z dnia 09.01.2020 r., na stronie głównej wydania internetowego, znajduje tytuł: „W podatkach rządzi wielki chaos. Wszyscy pogubili się w nowych przepisach”.
Wierzę, że nie dotyczy to Państwa, dzięki naszym newsletterom i temu blogowi i zapewniam przy tym, że nie dotyczy naszego Biura.
Przyznaję, łatwo nie jest, bo ustawodawca nie przestaje w swoich dążeniach do komplikowania rzeczy prostych i śledzenia co raz większej ilości naszych danych.
Kontynuując zatem informacje o zmianach podatkowychJ jakie zaczęły obwiązywać od 1 stycznia 2020 r., aby ogarnąć ów „chaos”, w krótkich żołnierskich słowach, postaram się wyjaśnić kolejną ważną zmianę.
Ulga na złe długi w PIT i CIT
Co prawda taka ulga funkcjonuje od 1 czerwca 2005 r., ale tylko w zakresie podatku VAT. Przypomnę tu krótko aktualną jej zasadę (w wielkim uproszczeniu), że o ile nasz kontrahent nie zapłaci nam za świadczoną usługę/dostarczony towar, mamy wówczas prawo (ale nie obowiązek) dokonać korekty podatku VAT należnego za okres, w którym upłynął 90. dzień od terminu płatności wierzytelności określonego w umowie lub na fakturze (i tylko w tym okresie wolno dokonać korekty) przy czym nie później jednak możemy tego dokonać niż w przeciągu dwóch.
W podatkach dochodowych do końca 2019 r., co do zasady nie funkcjonowała ww. ulga i o ile wystawiliśmy fakturę, to należało odprowadzić należne od niej podatki dochodowe i to niezależnie od faktu nie uregulowania należności. Korekta co do zasady mogła być dokonana ale należało spełnić szereg warunków i dopiero po upływie dwóch lata. Z kolei nasz dłużnik, nie płacąc za otrzymaną fakturę, pomimo to i tak był uprawniony do zaliczenia tej faktury do swoich kosztów podatkowych a więc i obniżania swojego przychodu do opodatkowania.
Z dniem 1 stycznia 2020 r., to się zdecydowanie zmieniło i obecnie jest tak:
Po stronie Wierzyciela (wystawcy faktury)
Od 1 stycznia 2020 r., wierzyciel będzie miał możliwość (z tym że prawo a nie obowiązek), pomniejszenia swojej podstawy opodatkowania dla podatku dochodowego, o wartość wierzytelności zaliczaną wcześniej do przychodów należnych, o ile wierzytelność ta nie zostanie uregulowana lub zbyta w ciągu 90. dni od dnia upływu terminu jej płatności (określonego w umowie lub na fakturze czy rachunku) i będzie miał na to max dwa lata. Tu zatem nie trzeba będzie dokonywać korekt wstecz tak jak w przypadku VAT z tym, że trzeba będzie korektę uwzględnić jeszcze w zeznaniu rocznym
O ile wierzyciel zdecyduje się w tym okresie na korektę a podstawa opodatkowania w danym miesiącu, będzie mniejsza od kwoty korekty, będzie istniała możliwość przenieść nierozliczoną część tej ulgi na kolejny okres rozliczeniowy. Tym samym okresy korekt w podatkach dochodowych i w VAT w zakresie tej samej wierzytelności mogą się różnić!
O ile wierzyciel dokonał korekty a dłużnik ureguluje po tym czasie dopiero swoje zobowiązanie (albo należność zostanie zbyta), wierzyciel będzie musiał w rozliczeniu za ten okres zwiększyć podstawę opodatkowania oraz zapłacić wówczas podatek PIT lub CIT.
Dłużnik (odbiorca faktury)
Od 1 stycznia 2020 r., o ile nie ureguluje on ww. terminie a więc w ciągu 90. dni od dnia upływu terminu płatności, będzie miał obowiązek doliczenia do swojej podstawy opodatkowania w podatkach dochodowych, wartości zobowiązania nieuregulowanego a zaliczonej uprzednio do jego kosztów podatkowych, w tym również w sytuacji tu UWAGA, gdyby nie zaliczył tej faktury z jakichkolwiek powodów do swoich kosztów podatkowych.
O ile zatem wystawiona została faktura, ale nie została przez dłużnika zaliczona do jego kosztów podatkowych to i tak dłużnik, będzie miał obowiązek po upływie ww. terminów, wykazać przychód w wartości netto faktury!
To ostatnie rozwiązanie wydaje się bardzo kontrowersyjne, jednak żadne przepisy prawa w tym podatkowe (PIT, CIT i VAT), nie uwzględnia na ten moment, sytuacji kwestionowania takiej faktury, tak samo jak nie bierze się w tych przepisach pod uwagę, np. problemu z zachwianiem płynności finansowej takiego dłużnika a nie zawinionej przez tego dłużnika.
Organy podatkowe arbitralnie zatem będą mogły uznawać, że pomimo zdecydowanie niekorzystnej sytuacji finansowej dla takiego „dłużnika”, ma on jednak pomimo to i tak obowiązek korekty i to in plus w podatkach dochodowych.
ZALICZKI PIT I CIT
To co również ważne, to fakt, że już na etapie wpłacanych w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy PIT tak samo CIT, za dany okres rozliczeniowy, wierzyciel, będzie miał możliwość (będzie to jego prawo – ale nie obowiązek), a dłużnik będzie zobowiązany (będzie to jego obowiązek), uwzględniać wartości nieregulowanych ww. terminie należności w swoich rozliczeniach podatkowych PIT i CIT, a następnie uwzględnić w zeznaniach rocznych.
Od 1 stycznia 2020 r., wszyscy zatem przedsiębiorcy a w szczególności (ich księgowi) i dłużnicy, muszą zwrócić szczególną uwagę na powyższe, bo zgodnie z nowymi regulacji, uprawnienie wierzyciela, oraz obowiązek dłużnika, stosowania ww. przepisów „uldze na złe długi” w podatku dochodowym PIT i CIT, będzie powstawał czy tego chcemy czy nie!
POZOSTAŁE WARUNKI dla skorzystania z „ulgi na złe długi”
aby wierzyciel mógł zastosować ulgę na złe długi w PIT i CIT, muszą być poza faktem braku zapłaty w terminie 90. dni od dnia upływu terminu jej płatności, spełnione jeszcze poniższe warunki:
- wierzytelność nie została uregulowana ani zbyta i nie upłynęły dwa lata od wystawienia faktury,
- świadczenie pieniężne wynika z krajowej transakcji handlowej (nie dotyczy zatem transakcji z podmiotami zagranicznymi nie będącymi podatnikami PIT lub CIT)
- transakcja ta nie została zawarta między podmiotami powiązanymi,
- dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
- kwota wierzytelności (netto) nie była zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez rezerwy lub odpisy, np. jako wierzytelność, której nieściągalność została udokumentowana albo uprawdopodobniona.
Uwaga
Przepisy ww. mają zastosowanie do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po 31.12.2019 r. Tak więc, mogą dotyczyć faktur z 2019 r!
Z kolei podatnicy CIT, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpocznie się przed 1.01.2020 r., zasady stosowania „ulgi na złe długi” w CIT mają zastosowanie począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31.12.2019 r., w odniesieniu do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po 31.12.2019 r.
Kończąc,
cel wprowadzenia ww. zmian należy ocenić jako słuszny kierunek, ale ma bardzo istotne mankamenty, do których należy:
- wymuszona korekta wyniku podatkowego w przypadku gdy transakcja handlowa nie została uprzednio uwzględniona jako koszt podatkowy u dłużnika,
- pracochłonność i skomplikowane rozliczani transakcji handlowych w sytuacji braku zapłaty zwłaszcza w przypadku dużej liczby transakcji np. zaliczek,
- analiza transakcji pod kątem terminowości zapłaty raz na etapie ustalania zaliczek na podatek PIT lub CIT, drugi raz – na etapie sporządzania zeznania podatkowego.
