Popularnie zwany z ang. system „split payment” (po polsku mechanizm podzielonej płatności – dalej MPP), większości z nas jest już znany, bo funkcjonuje od 1.07.2018 r., przy czym ma charakter „fakultatywny”, a więc nie jest obowiązkowy, ale i tak wielu z nas otrzymała już płatności na wydzielone konto VAT.
Od 1 listopada 2019 r., to się zmieni i zacznie obowiązywać obligatoryjnie (a więc obowiązkowo) początkowo w kilku branżach, a następnie od 2020 r. sukcesywnie ma objąć coraz więcej obszarów działalności gospodarczej.
Podzielona płatność za niektóre towary i usługi, będzie musiała być dokonywana tylko i wyłącznie poprzez wydzielone konto VAT.
Muszę z góry przeprosić, ale ta wiadomość jest obszerniejsza z uwagi na istotność tej zmiany i konsekwencje nie przestrzegania nowych zasad MPP. Zachęcam jednak do zapoznania się z poniższymi informacjami, a dla ułatwienia nadałem podtytuły dla poszczególnych zmian.
Obligatoryjne
MPP w pierwszej kolejności zacznie obowiązywać sprzedawców i nabywców tzw. „towarów wrażliwych” objętych obecnie reżimem tzw. „odwrotnego obciążenia” a w konsekwencji obejmie towary i usługi wymienione w obowiązujących jeszcze do końca października 2019 r., załącznikach nr 11, 13 i 14, z tym, że załączniki te przestają obowiązywać od 1 listopada br. a w ich miejsce wchodzi nowy załącznik nr 15, do którego one zostaną przeniesione oraz zmieniony zostanie art. 108a u.p.t.u., który staje się podstawowym przepisem dotyczący MPP.
W konsekwencji zniknie też wypełniania informacji podsumowujących w obrocie krajowym, ale to chyba jedyna dobra z tym że mało znacząca.
Nowy załącznik zawiera 150 pozycji,
nowy załącznik nr 15 wskazuje na 150 pozycji towarów i usług objętych reżimem MPP, stąd nie będę ich wszystkich tu przytaczał, ale zachęcam do ich poznania.
Przypomnę, że dotyczy to towarów i usług z dotychczas obowiązującego dla nich tzw. „odwrotnego obciążenia”, a więc załączników 11, 13 i 14 u.p.t.u., m.in.: dostaw metali, surowców wtórnych, odpadów, elektroniki, telefonów komórkowych, usług budowlanych i budowlano-montażowych a nowością jest, bo objął także transakcje których przedmiotem są części i akcesoria do pojazdów silnikowych, węgiel i produkty węglowe, maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria oraz urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria.
To co należy szczególnie podkreślić, to zmieniają się diametralnie dotychczasowe zasady opodatkowania ww. transakcji dla których jak wspomniałem do końca października 2019 stosujemy „odwrotne obciążenie”.
Po pierwsze zmiana dotycz wszystkich podatników!
MPP od 1 listopada br. dotyczyć będzie wszystkich podatników dokonujących transakcji towarów lub usług z załącznika nr 15, a nie jak było poprzednio w systemie „odwrotnego obciążeni”, gdzie nie dotyczyła podatników zwolnionych z VAT.
Zmniejszono próg transakcyjny do 15.000 zł,
był próg do 20 000 zł w przypadku dostaw towarów jak konsole, smartfony, telefony komórkowe itp. gdy łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmowała te towary (bez kwoty podatku).
Będzie 15 000 zł i dotyczyć będzie wszystkich transakcji (między podatnikami), których jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności o ile przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty.
Kompensaty wzajemne,
w przypadku kompensat wzajemnych, należności w rozliczeniach między podatnikami, kompensata nie będzie traktowana jako naruszenie przepisów o obowiązkowym MPP, do wysokości uregulowana w drodze kompensaty.
Kilka pozycji na fakturze,
o ile faktura będzie zawierała kilka pozycji i łącza kwota tych pozycji przekroczy 15.000 zł, przy czym nie znajdzie się tam żadna pozycja z załącznika nr 15, to mamy dowolność czy zapłacimy poprzez MPP czy też na jedno konto naszego kontrahenta. Jednak o ile na takiej fakturze znajdzie się jedna pozycja dotycząc „towaru” (czy usługi) z załącznika nr 15 do u.p.t.u., gdzie wartość tej jednej pozycji będzie niska np. 500 zł., to i tak (jak wskazuje min. fin.), taka faktura będzie już musiała być zrealizowana w systemie MPP. Warto zatem będzie dzielić takie faktury o ile nie chcemy płacić w systemie MPP.
Płatności zaliczkowe,
z nowych przepisów (art. 108a ust 1c u.p.t.u.) wynika jednoznacznie, że MPP obejmuje również płatności zaliczkowe za ww. towary i usługi a wymienione w załączniku nr 15. Ma to dotyczyć zarówno obowiązkowego MPP, jak i dobrowolnych płatności w tym mechanizmie.
W uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o VAT wskazuje się że w przypadku zapłaty zaliczki w podzielonej płatności, podatnik powinien być w stanie udowodnić, że płacona przez niego zaliczka dotyczy konkretnej faktury, którą otrzymał po zapłacie zaliczki. Chodzi tu o zaliczki wnoszone przed wystawieniem faktury a w komunikacie przelewu przy zaliczkach, podatnik ma wpisać wyraz „zaliczka”.
Usługi budowalne dla wszystkich uczestników,
dotychczas obowiązujący mechanizm „odwróconego obciążenia”, dotyczył tylko przypadków prac budowalnych i budowlano-montażowych wymienionych w załącznika nr 14, oraz gdy usługodawca świadczył te usługi jako podwykonawca.
Od 1 listopada br. z uwagi iż wszystkie prace budowalne i budowlano montażowe z załącznika nr 14, znalazły się w nowym załączniku nr 15 do u.p.t.u., to nowe zasady ich rozliczania dotyczą MPP i dotyczą wszystkich uczestników tych prac a nie tylko jak obecnie podwykonawców. Wszyscy zatem wykonawcy prac budowalnych z złącznika nr 15, wystawą faktury z właściwą stawką VAT, a odbiorcy tych faktur, muszą im zapłacić w systemie MPP.
Obowiązek oznaczania na fakturze, że mamy do czynienia z dostawą realizowaną jako „mechanizm podzielonej płatności”,
przy dostawach towarów tak samo usług, realizowanych przy zastosowaniu MPP, a więc w zakresie ww. towarów i usług wymienionych w nowym złączniku nr 15, wystawca faktury ma obowiązek na fakturze umieścić adnotacje „mechanizm podzielonej płatności”.
To bardzo ważny i istotny wymóg formalny, a za jego nieprzestrzeganie grozić obu stronom takiej transakcji, odpowiedzialność solidarna podatkowa oraz sankcje karno-skarbowe.
Choć w ustawie nie ma informacji, czy może to być również na fakturze oznaczenie po angielsku „split payment”, albo, transakcja w systemie MPP, zalecam zachowanie przynajmniej w początkowej fazie obowiązywania tych przepisów, dużej ostrożność, bo organ podatkowy został tu wyposażony w możliwość nakładania sankcji za sam brak tego określenia na fakturze.
Odpowiedzialność podatkowa solidarna,
ustawodawca rozszerzył odpowiedzialnością solidarną sprzedawcy i kupującego w sytuacji gdy dokonano dostawy ww. towarów o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT z naruszeniem przepisów prawa a więc np. płatności tak samo braku rozliczenia VAT należnego. Odpowiadać oni będą solidarnie za zaległości podatkowe, w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę towarów dokonaną a wymienioną w załączniku nr 15.
Sankcje,
poza wskazaną odpowiedzialnością podatkową solidarną, ustawodawca wzmocnił jak już wyżej sygnalizowałem, również sankcje w przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę z naruszeniem przepisów prawa dotyczących MPP a więc np. nie umieścić adnotacji na fakturze „mechanizm podzielonej płatności”. Wówczas, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego, ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze.
Czyn zabroniony,
w Kodeksie karnym skarbowym dodano nowy czynu zabroniony, sankcjonujący niewywiązywanie się przez podatników z obowiązku dokonania płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. Za popełnienie tego czynu zabronionego, przewidziano karę grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych.
Sankcji nie stosuje się,
mała to pociecha ale zawsze, sankcji nie stosuje się o ile zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15, a wykazanej na fakturze, została dokonana z zastosowaniem „mechanizmu podzielonej płatności”. Tak więc o ile na fakturze nie będzie np. wskazane „mechanizm podzielonej płatności”, a my dokonamy za nią płatności w systemie MPP, to sankcji nie będzie – przy czym wystawca powinien skorygować taką fakturę lub my poprzez „notę korygującą”.
Kolejne pocieszenie to fakt, że nie będzie odpowiedzialność podatkowej solidarnej w odniesieniu do transakcji których przedmiotem są usługi wymienione w nowym załączniku nr 15 do ustawy o VAT (a więc np. usługi budowalne). Odpowiedzialność solidarna, dotyczy tylko dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 15.
Brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów,
nie będzie możliwym zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, kosztu w tej części w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej powyżej 15 000 zł, obejmująca towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do u.p.t.u, dokonana zostanie w inny sposób niż z zastosowaniem MPP.
Obowiązek przyjęcia płatności w MPP,
podatnik obowiązany do wystawiania faktury w systemie MPP, będzie jednocześnie obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury, w mechanizmie podzielonej płatności.
Obowiązkowy rachunek rozliczeniowy, bądź imienny rachunek w SKOK,
każdy podatnik dokonujący dostawy towarów czy świadczenia usług z załącznika nr 15 do u.p.t.u. (tak samo nabywca – ale tylko podatnik), musi mieć rachunek rozliczeniowy bądź imienny rachunek w SKOK otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Nie można bowiem będzie dokonywać rozliczeń w MPP na rachunek osobistym czy ROR.
Płatności w walutach obcych,
nie będzie można dokonywać płatności w walutach obcych, ponieważ rachunek VAT prowadzony jest tylko w polskich złotych.
Płatność zbiorcza,
o ile podatnik otrzymał od jednego dostawcy lub usługodawcy w okresie nie krótszym, niż jeden dzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc, więcej niż jedną fakturę a dotyczącą towarów lub usług z załącznika nr 15, to zapłata z zastosowaniem MPP, może dotyczyć wówczas więcej niż jednej faktury.
Jak to uczynić – w komunikacie przelewu nie będzie się wskazywać numerów faktur płaconych w mechanizmie podzielonej płatności, a jedynie wskaże się okres za który dokonuje się płatności MPP.
Tu uwaga, zapłata dotycząca więcej niż jednej faktury, obejmie wszystkie faktury wystawione dla podatnika przez jednego dostawcę bądź usługodawcę w okresie nie krótszym, niż jeden dzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc, przy czym chodzi o faktury wystawione z nie tylko faktury otrzymane.
Co będzie można zapłacić z konta VAT,
zgodnie z nowelą ustawy o VAT, podatnik będzie mógł wykorzystać pieniądze ulokowane na rachunku VAT na poczet spłaty zaległości podatkowych wraz z odsetkami, zapłaty bieżącego podatku VAT, podatku VAT wynikającego ze zobowiązań względem swoich dostawców w tym zaliczek z tym, że tylko płacąc im w ramach MPP, będzie mógł dokonać zapłaty należnego podatku CIT, PIT, Vat od importu, podatku akcyzowego, cła oraz składek na ubezpieczenie społeczne.
Podatnik będzie mógł wystąpić z wnioskiem o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy byłych wspólników spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej.
Wprowadzono regulację dającą możliwość wniesienia przez podatnika zażalenia na postanowienie o zgodzie naczelnika urzędu skarbowego na przekazanie środków z rachunku VAT na inne powiązane rachunki rozliczeniowe podatnika, przy czym nie może on mieć wówczas zaległości podatkowych.
Podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski,
taki podatnik, w związku z przedmiotem prowadzonej działalności, będzie obowiązany do posiadania w polskim banku rachunku rozliczeniowego oraz rachunku VAT, o ile będzie dokonywał transakcji w systemie obowiązkowego MPP. Ustawodawca zdecydował w tym przypadku o rekompensacie finansowej, która dokonywana będzie wyłącznie w wysokości w jakiej wynika ona z wykorzystywania rachunku rozliczeniowego i rachunku VAT do celów obowiązkowego MPP. Zwrot kosztów dokonywany będzie na wniosek takiego podatnika za okresy kwartalne, składany do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
Okres przejściowy,
czynności które miały miejsce przed wejściem w życie nowelizacji, a których skutki wystąpią już po jej wejściu w życie, będą rozliczane na zasadach dotychczasowych, przy czym rozliczeniu będzie podlegała dostawa towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 11 lub 14:
- dokonanych przed dniem 1.11.2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał po dniu 31.10.2019 r. lub faktura została wystawiona po dniu 31.10.2019 r., (np. usługę wykonano 29.10.2019 r., a fakturę wystawiono 5.11.2019 r.,
- dokonanych po dniu 31.10.2019 r., dla których faktura została wystawiona przed dniem 1.11.2019 r. (usługę wykonano 5.11.2019 r., ale fakturę wystawiono 29.10.2019 r.
Zatem wystawienie faktury bądź moment powstania obowiązku podatkowego o ile miało miejsce przed 1.11.2019 r., pozwoli na rozliczanie na dotychczasowych zasadach, z tym że pozostanie dobrowolny system podzielonej płatności w zakresie regulowania zobowiązań za pozostałe towary i usługi.
