Umowa o pracę jest najbardziej pożądaną, chroni ona interesy obu stron w równym zakresie, a tym samym jest gwarantem wywiązania się z powziętych ustaleń pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Niezmiennie reguluje sytuację związaną z jej ustaniem, czyli wypowiedzeniem stosunku pracy. Jakie są warunki jej wypowiedzenia i od czego one zależą?
Czynniki wpływające na okres wypowiedzenia
To, w jakim czasie pracodawca definitywnie pożegna się z pracownikiem, zależy od kilku ważnych czynników. Pierwszym z nich jest rodzaj umowy, jaka została zawarta. Pamiętajmy, że pracownik może posiadać umowę na czas określony, nieokreślony, próbny, a także umowę na zastępstwo lub na czas wykonania zadania. Kolejnym kryterium jest czas zatrudnienia u danego pracodawcy, zwłaszcza jeśli mówimy o umowie na czas nieokreślony. Trzecim elementem mającym wpływ na długość wypowiedzenia jest okres, na jaki została zawarta umowa i odnosi się on przede wszystkim do umów terminowych, na czas określony.
Nie dla wszystkich jednakowe wypowiedzenie
Biorąc pod uwagę różnorodność umów i odmienne kryteria, nie każdy pracownik może spodziewać się długiego okresu wypowiedzenia. Grupując umowy według ich rodzaju, można jasno obliczyć, jakie okresy przysługują się w odniesieniu do zawartego stosunku pracy.
Umowa na czas nieokreślony
Umowy na czas nieokreślony warunkują zwolnienie od łącznego czasu zatrudnienia pracownika u jednego pracodawcy. W tym przypadku wypowiedzenie może wynosić:
– 3 miesiące w przypadku osób, które przepracowały jednolicie 3 lata;
– 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony przez co najmniej pół roku
– 2 tygodnie dla krótszych okresów zatrudnienia.
Należy pamiętać, że istnieje sytuacja, w której to sumuje się okresy zatrudnienia o dwóch pracodawców. Dzieje się to wyłącznie w momencie, kiedy w trakcie trwania jednej umowy, wskutek porozumienia zawieranego pomiędzy dwoma podmiotami gospodarczymi (firmami) pracownicy niejako przechodzą spod skrzydeł jednego pracodawcy, pod władanie drugiego. Ma to miejsce zazwyczaj w momencie sprzedaży firmy lub jej restrukturyzacji.
Umowa na czas określony
W przypadku umów zawieranych na czas określony zwolnienie wygląda już zupełnie inaczej. Nie ma konieczności wypowiadania umowy na piśmie, jeśli ta była zawarta na okres krótszy niż 6 miesięcy. Dodatkowo przyjmuje się, że termin końcowy zawarty w umowie jest jednoznaczny i nie wymaga dodatkowego wypowiedzenia. Oczywiście, jeśli w treści umowy, która jest podpisywana na okres dłuższy, niż wcześniej wskazano, zostało zapisane inaczej tzn., że wypowiedzenie zostanie złożone na piśmie, obowiązują te ustalenia. Nie mniej,zgodnie z nowelizacją umowy o pracę na czas określony,mają ten sam okres wypowiedzenia co standardowe umowy o pracę na czas nieokreślony. Dodatkowo, pracodawca ma możliwość jednostronnego zwolnienia pracownika z obowiązku pracy w czasie trwania wypowiedzenia ( art. 36 par. 1 kp)
Umowa na okres próbny
Chociaż umowa na okres próbny jest niejakim sprawdzianem dla obu stron i w tym przypadku prawo reguluje okresy wypowiedzenia. Wynoszą one kolejno:
– 2 tygodnie dla umów zawartych na 3 miesiące
– 1 tydzień dla umów zawartych na dłużej niż 2 tygodnie i krócej niż 3 miesiące
– 3 dni robocze w przypadku, gdy umowa nie miała trwać dłużej niż 2 tygodnie.
Umowa na zastępstwo
Ideą umów na zastępstwo – jak sama nazwa wskazuje – jest zawierana w momencie, gdy istnieje potrzeba chwilowego zastąpienia stałego pracownika. Najczęściej jest ona stosowana w przypadku kobiet przebywających na urlopach macierzyńskich czy długich chorobach pracownika. W tym przypadku nie ma znaczenia czas, na jaki jest ona zawierana. Niezmiennie czas wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie.
Dodatkowe terminy
Warto pamiętać, że od podanych wyżej terminów istnieją pewne odstępstwa. Są one głównie związane ze szczególnym charakterem pracy i stosowane w momencie, gdy zwalniany pracownik był obciążony znaczną odpowiedzialnością materialną za powierzone mu firmowe mienie. Nie mniej, dłuższe okresy wypowiedzenia dla tego przypadku powinny mieć odzwierciedlenie w konkretnym zapisie umownym. Zwyczajowo mogą one wynosić:
– 3 miesiące dla umów trwających powyżej 6 miesięcy
– 1 miesiąc dla umów poniżej 6 miesięcy.
Wypowiedzenie to także dodatkowe prawa pracowników. W czasie co najmniej 2 tygodniowego czasy wypowiedzenia pracownikowi przysługują się dni na tzw. poszukiwanie pracy. W przypadku trzymiesięcznego wypowiedzenia to 3 dni robocze natomiast dla dwutygodniowego oraz jednomiesięcznego okresu to 2 dni robocze.
