Zgodnie z aktualnymi przepisami firmy posiadające środki trwałe, których wartość przekracza dziesięć tysięcy złotych, powinny prowadzić ich ewidencję. Do grupy środków trwałych wchodzą różnego rodzaju urządzenia, maszyny, nieruchomości, środki transportu, a także ulepszenia wykonane w obcych środkach trwałych. Do tego zbioru zaliczane są także prawa autorskie, spółdzielcze prawo własnościowe do lokali i inne wartości niematerialne.
Kiedy aktywa zaliczane są do środków trwałych i jak określa się ich wartość?
Aby móc zaliczyć aktywa do środków trwałych, powinny one spełnić trzy warunki. Pierwszym z nich jest okres użytkowania. Powinien on wynosić minimum rok, dlatego środkiem trwałym nie mogą być na przykład surowce. Urządzenia mogą być środkiem trwałym jedynie w sytuacji, kiedy są kompletne i zdatne do użytku. Ostatnim warunkiem jest jego wykorzystanie danego środka przez firmę podczas jej pracy. Niedopuszczalne jest ewidencjonowanie urządzeń czy dóbr materialnych, które nie mają związku z prowadzonym przedsiębiorstwem. Tego rodzaju ewidencje prowadzone są przez kadry i płace w firmie, bądź zewnętrzne biuro rachunkowe świadczące usługi danemu przedsiębiorstwu. Prawidłowe określenie wartości środków trwałych jest podstawą do prowadzenia księgowości.
Wartość środków trwałych określana jest na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym dla osób fizycznych. Wycena powinna być przeprowadzona w chwili wpisywania do ewidencji danych środków trwałych. Na określenie wartości wpływają:
- Cena nabycia,
- Koszt wytworzenia,
- Cena rynkowa.
Pierwszym parametrem wpływającym na wartość danego środka trwałego jest cena nabycia. Jeżeli dany środek został uzyskany poprzez częściową zapłatę, wartość przychodu z tytułu nieodpłatnego przekazania części środka również powinna zostać doliczona do wartości. Drugim czynnikiem wpływającym na wartość są koszty wytworzenia. Dotyczą tylko tych środków, które dane przedsiębiorstwo wytworzyło we własnym zakresie. Ostatnią składową wartości środka trwałego jest jego wartość rynkowa. Określana jest ona dla środków, które zostały nabyte poprzez darowiznę lub spadek.
Niekiedy środek trwały przyjmuje postać wkładu pieniężnego wnoszonego do spółki. W takiej sytuacji podstawą do ustalenia wartości jest początkowa wartość, od której zostały odpisane amortyzacje. Jeżeli nie był on wcześniej poddawany amortyzacjom, powinna zostać przyjęta wartość wytworzenia lub nabycia. Jeżeli środki trwałe zostały nabyte w związku z likwidacją osoby prawnej czy spółki, przyjmuje się wartość podaną przez podatnika, chyba że przekracza ona wartość rynkową.
