Mamy zimę, a tym samym ważną o ile nie najważniejszą jest obecnie usługa odśnieżania dróg krajowych i autostrad przez Generalną Dyrekcje Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), a dokładnie chodzi o usługi wykonywane (świadczone) przez firmy, które wygrywały w ubiegłych latach przetargi organizowane przez GDDKiA na „utrzymanie odpowiedniego standardu dróg”.
GDDKiA narzucała startującym takich przetargach w SIWZ, aby stosowali zróżnicowane stawki VAT, z uwagi iż preferencyjną 8% stawką VAT są objęte usługi „odśnieżanie dróg”, tak samo „pielęgnacja zieleni przydrożnej”, dzięki czemu oferta mogła być tańsza dla tych dwóch usług o 15 punktów procentowych, a tym samym z budżetu można było wydać mniej pieniędzy na takie usługi. Postępowanie skądinąd jakże pro budżetowe.
Z drugiej strony GDDKiA co należy tu podkreślić, korzystała tak samo jak wykonawcy tych usług, z indywidualnych interpretacji prawa wydawanych przez organy podatkowe, które z kolei wskazywały, że „utrzymanie standardu dróg”, o ile w jej zakres wchodzą usługa odśnieżania, pielęgnacja zieleni przydrożnej, to podatnik może na fakturze je wydzielić i zastosować do nich obniżona stawkę VAT 8% (patrz interpretacji indywidualnej z dnia 17 lutego 2012 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (Nr ILPP2/443-1536/11-4/MN), podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej (Nr IPPP3/443-646/12-4/SM)
No i stało się, Minister Finansów (MF) postanowił zmienić wydawane wcześniej interpretacje organów podatkowych w tym zakresie,przychylając się niejako do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt I FSK 344/15), który rozpoznawał sprawę „utrzymanie standardu dróg” NSA wskazał słusznie, że nie można wyodrębniać sztucznie poszczególnych usług i opodatkować ich obniżoną stawką VAT (o ile taka dla danej usługi obowiązuje). O ile dwie ww. usługi (odśnieżanie, tak samo pielęgnacja zieleni przydrożnej) są wykonywane w ramach usługi kompleksowej – „utrzymanie standardu dróg” – wówczas nie ma możliwości ich wydzielania i podatkowania niższymi stawkami a obowiązuje wówczas stawka VAT podstawowa, jak dla usługi główne – w tym przypadku 23%. Tylko gdyby były indywidualnie zlecone takie usługi jak odśnieżanie dróg lub pielęgnacja zieleni przydrożnej, i żadnej innej usługi przy tym się nie będzie wykonywać, tylko wówczas ma dla takich usług zastosowanie stawka 8% VAT
Wykonawców, którzy stosowali się do wytycznych z indywidualnych interpretacji organów podatkowych, w zakresie możliwości stosowania dwóch stawek VAT (8% i 23%) na „utrzymywanie dróg” czeka długa batalia o nie dopłacanie 15% różnicy podatku VAT plus odsetki.
Nie tak dawno z podobną bulwersującą sytuacją zmiany stanowiska organów podatkowych, mieliśmy dla usług „ochrony brzegów morskich”, gdzie organa podatkowe wskazywały początkowo stawkę VAT 0%, uznając je za „ochronę środowiska morskiego”. Niestety po jakimś czasie zmieniły zdanie i wskazały, że jest to ochrona ale „środowiska lądowego”, i nie należy się wówczas stawka 0%, tylko podstawowa 23% VAT.
Tu również sprawę musiał rozstrzygnąć Naczelny Sąd Administracyjny z tym, że dodatkowo w uchwale z 11 grudnia 2017 r. syg I FPS 2/17,podjętej na wniosek skargi wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich wskazał, że przedsiębiorcy działali w dobrej wierze i nie powinni być karani za nie swoje błędy.
Pytanie z gatunku tych retorycznych, czy tak ma wyglądać uszczelnianie systemu VAT oraz zaufanie do organów państwa i zasada przewidywalności?
Organy podatkowe zmieniając własne stanowisko i żądając zaległych podatków od podatników, którzy w dobrej wierze stosowali się do wydanych interpretacji naruszają przede wszystkim:
- art. 121 Ordynacja podatkowa – gdzie jedną z podstawowych zasad postępowania jest zasada pogłębiania zaufania obywateli do całego aparatu podatkowego oraz zasada udzielania jasnej i rzetelnej informacji.
- zasadę przewidywalności – na którą wielokrotnie wskazywał Polski Trybunał Konstytucyjny m.in.: wyrok z 2 marca 1993 [K 9/ 92], oraz uchwała z 26 marca 1994 r. [W 11/ 93]), przypominając w nich, o zakresie stosunku do wiążącej jasność regulacji prawa oraz zakazu interpretacji rozszerzającej przepisów prawa z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego obywateli. Z kolei Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS a obecnie TSUE), w jednym z orzeczeń (sprawa C-17/01 Sudholz), przyjął, iż obywatel ma prawo ochrony swoich przewidywań, opartych na istniejących normach, gdyż na tym polega jego zaufanie do systemu, zaś jednym z warunków przewidywalności jest klarowność przepisu, a to oznacza że podatnicy mają prawo z góry znać swoją sytuację podatkową i w tym celu polegać na samym brzmieniu przepisów. Normy nakładające ciężar podatkowy muszą być przejrzyste, żeby podatnik nie miał wątpliwości, jakie są jego prawa i obowiązki i żeby mógł się z nich właściwie wywiązać.
Nasza Spółka, wielokrotnie powołując się na ww. wartości, broniła podatników przed takimi ww. nieuprawnionymi działaniami organów podatkowych, a z jakim skutkiem zobacz np. wyrok 24 luty 2015 r. syg. I FSK 1783/13.
