Sąd Najwyższy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w Uchwale z dnia 10.12.2015 r. (sygn. akt III UZP 14/15), w składzie trzech sędziów, uznał że pracodawca zapewniający oddelegowanym pracownikom nocleg, płacąc rachunki za ich zakwaterowanie, musi naliczać takim osobom składki na rzecz ZUS.
SN zinterpretował przepis art. 4 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując że po pojęciem przychodu o którym mowa w tym przepisie, obejmuje on również wartość świadczeń z tytułu zakwaterowania pracowników i stanowi podstawę do naliczenia składek na rzecz ZUS. Zdaniem SN zapewnienie noclegu oddelegowanemu, stanowi część wynagrodzenia w naturze i dlatego należy je składkować.
Dodam że w przepisach ubezpieczeniowych rzeczywiście nie ma jednoznacznej regulacji zwalniającej pracodawcę z obowiązku opłacania składek od kosztów wynikających z zakwaterowania pracowników poza ich miejscem stałego zamieszkania, tak jak jest to w przypadku diet i innych należności z tytułu podróży służbowej pracownika (patrz §2 ust 1 pkt. 15 Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r., w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).
Nikt jednak kwestionował definitywnie do tego dnia, a powszechnie było przyjęte (choć od niedawana sądy zaczęły różnie orzekać – stąd ww. uchwała SN), że tego typu wydatki, o ile nie stanowią w myśl przepisów podatkowych przychodu (a tak jest m.in. w przypadku świadczeń z tytułu zakwaterowania pracowników), nie powinny podlegać składom na rzecz ZUS.
Przypomnę, że zgodnie z art. 21 ust 1 pkt. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł, – jest zwolniona z podatku PIT (pamiętać należy że taki pracownik musi mieć miejsce zamieszkania poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy i nie korzystać z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów)
Należy liczyć się że ZUS po tej uchwale, będzie domagał się wstecz, naliczania składek od wydatków z rachunków zakwaterowań oddelegowanych pracowników.
Jedyną prawną możliwością nie naliczania składek od zakwaterowania, choć należy liczyć się z próbą jej kwestionowania przez ZUS, jest jak najszybsze uregulowanie w przepisach wewnętrznych każdego przedsiębiorstwa, które deleguje do pracy na terenie Polski ale i poza jej granicami, że pracownicy partycypują w kosztach nabycia usług noclegowych za przysłowiową złotówkę (1 zł).
Otóż zgodnie z §2 ust 1 pkt. 26 ww. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, wskazuje się że podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody min. takie jak: korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Korzystając z ww. przepisu wielu pracodawców finansuje pracownikom min. świadczenia medyczne, sportowe itp., nie odprowadzając składek na rzecz ZUS, z uwagi iż pracownik partycypuje w kosztach zakupu takich usług, za wspomnianą wyżej przysłowiową złotówkę.
Inne rozwiązanie to przyznanie dodatku za rozłąkę. Będzie taki dodatek wyłączony z podstawy wymiaru składek ZUS na mocy §2 ust 1 pkt. 18 ww.Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej – bez względu na podstawę jego wypłaty. Z tą jednak uwagą że będzie on opodatkowany podatkiem dochodowym PIT. Zwolnienie z PIT było by możliwe, tylko o ile ów dodatek przysługiwał by na podstawie odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, lub układów zbiorowych pracy – z tym że wówczas tylko do wysokości diet za czas podróży służbowej na obszarze kraju (patrz art. 21 ust 1 pkt. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
